x103
Truyện ngắn
Ngày ấy phải
đến
Đơn Phương
Thạch Thảo
Chị Lộc đang
đứng nhìn trời hiu quạnh thì thấy một chiếc xe giao hàng vừa dừng lại trước nhà
cô Ánh, rồi vài người khiêng một bộ salon to vô nhà cô. Vài người hàng xóm hiếu
kỳ bước lại nhìn:
- Ôi đẹp
quá…sang quá!
Cô Ánh hãnh
diện nói:
- Ông xã tui
mừng sinh nhật cho tui đó, có hai chục triệu chớ nhiêu…
Cô Diệp là
người có tánh gió chiều nào theo chiều ấy, trước mặt ai cô cũng vuốt ve, ngọt
ngào:
- Bà là nhất rồi,
quà này mới thiết thực nè, tặng bông hoa làm gì.
Cô Ánh nghe
vậy cười:
- Bộ ghế cũ
còn tốt nhưng tui thích bộ này nên ổng phải chiều tui, nếu tự ý thì ổng mua nữ
trang tặng chớ bông hoa là cái thá gì…
Chị Lộc mỉm
cười khi nghe cuộc đối thoại từ những người láng giềng của mình mà chị cho đó
là một cách sống “ảo”, bởi vì chị dư biết họ không giàu có, kể cả
chị cũng thế, tất cả đều thu nhập ở mức trung bình. Nhưng cách sống của họ và
chị rất khác nhau, chưa bao giờ chị chi tiêu cao hơn thu nhập, thứ gì thật cần
thiết thì chị mới rót hầu bao. Chị biết cô Ánh dễ dàng có ngay thứ cô muốn vì ở
thị trấn này có bà Thư là người chuyên cung cấp bất cứ thứ gì người đến với bà
cần, bà bỏ tiền ra mua theo yêu cầu của khách, sau đó thì cho họ trả góp với
lãi suất cao, một hình thức cho vay nặng lãi, nhưng người ta không nghĩ tới
điều đó, mà đổ xô đến nhà bà Thư để mua góp vì cho rằng không phải bỏ tiền một
lần mà có, nếu ai không có tiền trả đủ ngày, bà Thư sẽ cho vay tiền mặt để góp
tiếp cho bà?! Cô Ánh là một trong những khách hàng giúp cho bà Thư mỗi ngày một
giàu lên.
Chị Lộc vừa
quay vào nhà thì một cô hàng xóm khác tới gõ cửa:
- Cô Ánh bán
rẻ bộ ghế salon còn mới lắm. Em không đủ tiền, chị cho em mượn thêm một ít…
Chị Lộc lắc
đầu:
- Tui đâu có
tiền, mọi thứ đã đâu vào đó nên cũng chật vật lắm…
Biết chị Lộc
không muốn cho mượn nên cô hàng xóm không vui nói:
- Chị không có
tiền thì ai có! Xóm này nhiều người mắc nợ, còn chị thì có nợ ai đâu.
- Vì tui không
đua đòi ai có gì thì mình phải có nấy. Với tui cái gì rẻ mà không cần thiết tui
cũng không mua…
Cô hàng xóm
châm biếm:
- Nhiều người
có tiền mà không dám xài, chết có mang theo được đâu!
Chị Lộc thản
nhiên:
- Ai thì tui
không biết, chứ tui chỉ sợ sống mà túng quẫn khi cần phải vay mượn rồi không có
khả năng trả, chứ đã chết thì cái thân còn bỏ, tiền của là phù du tiếc làm gì.
Tui cũng không có thói quen nhìn vào túi người khác rồi cho rằng họ nhiều tiền
trong khi không thấy gì!
Cô hàng xóm ra
về với vẻ bất mãn. Chị Lộc không phải người chưa từng giúp người khác, bất đắc
dĩ chị cũng phải cho người quen của chị mượn tiền khi họ gặp chuyện quá cần
thiết như đau bệnh, nhưng sau đó thì rất khó trong việc thu hồi, có khi mất
luôn bạn nếu chị đòi. Vì vậy chị kỹ lưỡng trong việc đưa tiền cho ai mượn. Chị
quan niệm họ cũng thu nhập như mình hoặc có khi còn hơn, nhưng không biết tiết
kiệm để phòng khi rủi ro, có việc cần lại tới mượn số tiền chị tích cóp thì
thật là vô lý, lòng tốt phải đặt đúng chỗ và đó là lý do nhiều người quen không
thích chị vì cho rằng chị ích kỷ. Mặc kệ, chị cứ theo kế hoạch của mình mà làm,
chị không cần thể hiện “đẳng cấp” bằng sự phô trương như người khác, dĩ nhiên
nhờ đó chị cũng có một số dư kha khá và điều chị thấy mình sung sướng là đêm
ngủ không gặp ác mộng bị nợ dí sau lưng...
Chị Lộc cũng
mong người chung quanh sống như chị, nói theo người xưa là “liệu cơm gắp mắm”.
Nhưng chị không phung phí lời khuyên cho ai khi biết họ thích hưởng thụ dù có
điều kiện hay không. Ai muốn du lịch, chỉ cần báo cho bà Thư một tiếng là có xe
tới nhà đón đi, thậm chí quần áo đẹp và tất tần tật bà Thư cũng cung cấp đủ,
khi về sẽ trả góp! Cái cảnh buổi chiều bà Thư tới những nhà mua hàng của bà để
thu tiền trở thành rất quen thuộc, ai trễ hẹn thì bị bà phàn nàn la lớn tiếng.
Nhưng không đáng sợ bằng những thanh niên đòi nợ thuê cho “dịch vụ” cho vay
không thế chấp đã xuất hiện ở vài nhà! Họ hung dữ khi ai sai hẹn, họ vẽ sơn lên
vách nhà, đổ keo vào ổ khóa khi “con nợ” lánh mặt không có ở
nhà. Cuối cùng thì nhiều chị em là tín đồ của mua sắm, xài sang mất
khả năng trả nợ.
Một buổi sáng
cô Diệp vào nhà chị Lộc với vẻ mặt hớn hở:
- Cô Ánh trốn
đi rồi. Vừa nãy em tới nhà thấy chồng cổ tiếp tới mấy chủ nợ, có người xiết đồ
đạc trong nhà. Đứa con thì nhịn đói đi học…
- Sao biết cổ
trốn đi?
- Thì nợ dí
mấy ngày nay rần trời chị không nghe sao?
- Việc nhà ai
nấy biết, tui không để ý!
Cô Diệp chặc
lưỡi tỏ vẻ thông thạo:
- Em biết
trước sau gì Ánh cũng vỡ nợ. Cứ mượn tiền người này trả cho người kia, lãi mẹ
đẻ lãi con chịu sao cho thấu. Ông chồng thì nhu nhược…
Chị Lộc nhíu
mày:
- Dạo trước
tui thấy cô khen ngợi vợ chồng họ lắm, sao giờ nói khó nghe vậy?
- Thì khen cho
vui thôi, chứ em cũng biết cổ “nổ” như pháo, giờ thì hết “chảnh”…
Với cô Diệp
thì chị Lộc nghe cũng không tin hết, biết cũng không nói, vì cô ưa tỏ
ra hiểu biết hơn người nên chị Lộc thường không tranh luận dù cô nói
mặt trời mọc ở phía Tây. Người tốt ít khi dẻo miệng, họ nói những lời thẳng
thắn đôi khi không hợp ý người khác, còn cô Diệp thì ngược lại nên chị ngại trò
chuyện vì không khéo khi cô bước ra khỏi cửa chuyện sẽ “biến dạng” khác đi. Chị
Lộc không hưởng ứng câu chuyện, chị nghĩ ngày ấy phải đến với những người như
cô Ánh, tuy nhiên chị không thích cách cô Diệp tỏ vẻ hả hê khi người hàng xóm
của mình “lâm nạn”, chị cũng xem thường tánh ưa buôn chuyện của người đứng
trước mặt mình. Thấy chị Lộc không nói gì nên cô Diệp bèn rút lui rồi hấp tấp
sang nhà khác. Chị Lộc chép miệng nghĩ “Nếu không phải là hàng xóm, thì giao
thiệp với người như cô ấy mình sẽ bị hạ thấp nhân cách mà thôi!”.
Những ngày le
lói của cô Ánh đã qua, giờ mà cô không trốn đi thì thế nào cũng bị chủ nợ loi
cho lé. Chuyện của người ta chị Lộc không muốn bình phẩm, nhưng chị nghĩ cô Ánh
đã cài sai cái nút đầu tiên, muốn sửa phải mở và cài lại từ đầu, chị mong cô ấy
sẽ hiểu ra điều đó.
Chị Lộc thấy
mừng vì mình biết cân bằng cuộc sống! Ít ra thì cũng nắn được mình vào cái
khuôn của sự mẫu mực, rồi chị nhắc mình “Phải nhìn người ta để biết kềm chế
những ham muốn vượt quá khả năng, tiết kiệm bây giờ thì không bị túng quẫn ở
ngày mai!”
Ooo
Chị Lộc thấy
bé Diễm con của Ánh đứng trước nhà với vẻ mặt buồn xo. Từ khi xảy ra “biến cố”,
chị tránh hỏi thăm má nó vì ngại con bé mặc cảm, nhưng chị thấy tội nghiệp nó,
tội nghiệp cả chồng của cô Ánh vì chị biết anh ta rất hiền lành, là người hết
mực sống vì gia đình, anh ta chiều vợ bất chấp đúng sai, nhưng đàn ông hiền quá
cũng không hẳn là tốt, trong hoàn cảnh này, anh ta đã chịu đựng những điều
ngoài ý muốn một cách tự nguyện khiến vợ quen thói ỷ lại nên thừa thắng xông
lên được voi đòi... Hai Bà Trưng! Cớ sự hôm nay có một phần lỗi của anh ta.
Người chồng dù giỏi kiếm tiền nhưng nên nhà, nên cửa thì không thể phủ nhận vai
trò rất quan trọng của người vợ nếu biết tính toán, sắp xếp chu đáo trong
ngoài, vậy nên việc ổn định trong gia đình phần lớn thuộc về vợ. Ngược lại thì
sẽ như…gia đình cô Ánh! Đàn ông là cái nhà thì đàn bà phải là cái cửa, cửa lỏng
lẻo thì trộm khuân hết đồ đạc thế thôi.
Chị bước
tới cạnh bé Diễm hỏi:
- Mấy bữa nay
ai nấu cơm cho con ăn?
- Dạ, ba con
đặt cơm trước khi đi làm.
Rồi như chờ
dịp để nói ra, nó mếu:
- Má mới gọi
điện thoại cho con, má nói đang ở nhờ nhà bạn, vì vậy không thể ở lâu. Con mong
má về lắm, con nghe ba nói sẽ có cách giải quyết giúp má. Con ghét bà Thư, tại
bả mà má con đổ nợ!
Chị Lộc choàng
tay qua vai nó an ủi:
- Bà Thư không
thể nhét tiền vào tay nếu má con không muốn, do má con không tính trước mới có
hậu quả này nên đừng trách người ta. Còn bây giờ chuyện đã xảy ra như thế cũng
là bài học để má con biết chọn cách sống khác trong tương lai. Con có cần cô
giúp gì không?
Diễm lắc đầu:
- Con cám ơn
cô. Ngày mai ngoại con sẽ lên đây, có ngoại thì má con sẽ can đảm trở về…
Chị Lộc gật
gù:
- Vậy là tốt
rồi, con cũng cố lên đừng ủ dột như thế, phải tỏ thái độ tích cực để tạo động
lực tinh thần cho ba con nữa. “Sau cơn mưa trời lại sáng” con phải tin rồi sẽ
ổn.
Bé Diễm cười
buồn.
- Dạ con biết
rồi!
Chị Lộc nháy
mắt với Diễm:
- Biết rồi thì
cười cho cô xem nào. Cười bằng mười thang thuốc bổ!
- Dạ ai cũng
nói con có da có thịt nên con sợ… thuốc bổ lắm!
Nói vậy nhưng
Diễm cũng bật cười vì thấy chị Lộc hài hước lé mắt nhìn nó. Những đám mây trắng
như tuyết nổi bật trên bầu trời xanh dịu mắt. Chị Lộc chỉ tay lên đó:
- Vẻ đẹp kia
được trời công bằng chia đều cho mọi người dù đứng ở bất cứ đâu trên mặt đất,
nhưng người ta cứ loay hoay tìm vị trí đẹp để nhìn lên nên mới khổ, con hiểu
không!?.
- Ơ… con không
hiểu! Nhưng mấy ngày nay ra đường ai thấy con cũng xầm xì, con mắc cỡ lắm, sau
này lớn lên con sẽ không bao giờ làm giống má con!
- Lời khen
không nâng được ta lên, thì lời chê cũng không thể hạ ta xuống. Nên đừng để tâm
trạng lệ thuộc vào dư luận. Con chỉ cần sống sao cho đàng hoàng là được…
Diễm nhoẻn
miệng cười, nó thấy nhẹ nhỏm như trút được gánh nặng trong lòng khi tiếp xúc
với chị Lộc. Nó nhớ đến câu “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng” mà nó đã học,
nên cần thiết những người tốt bao nhiêu thì cũng cần thiết tránh xa người xấu
bấy nhiêu. Chỉ mấy ngày qua mà Diễm như “trưởng thành” hơn rất nhiều so với
tuổi...
Nó rụt rè nói “Con rất muốn làm bạn với
cô, cô có cho phép con không?”.
Đơn Phương
Thạch Thảo
Anh còn nợ em
Nhạc: Anh Bằng